Capital.gr Δευτέρα 25.7.2015
Συνέντευξη στη Μαρίση Μπαλιούση
"Υπάρχουν κεφάλαια στο Ισραήλ που αναζητούν επενδύσεις εκτός συνόρων και η Ελλάδα είναι πολύ πολύ κοντά" δηλώνει η Πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, Irit Ben –Abba. Σε μια εφ΄ όλης της ύλης συνέντευξή της, με αφορμή την επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Ισραήλ την Τρίτη, αλλά και την τριμερή συνάντηση Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου την Τετάρτη στη Λευκωσία, η Πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα εξηγεί γιατί η συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών είναι σημαντική, σε ποιους τομείς μπορούν να συνεργαστούν, μιλάει για τον κόσμο των startup επιχειρήσεων, ενώ αποκαλύπτει πως υπάρχουν Ισραηλινοί επιχειρηματίες που ενδιαφέρονται για ξενοδοχεία στη χώρα μας (και όχι μόνο). Παράλληλα εξηγεί πως η χώρα μας θα μπορούσε να αποτελέσει "γέφυρα" για το Ισραήλ, ενώ μεταξύ άλλων μιλάει για τις διαπραγματεύσεις εξομάλυνσης των σχέσεων με την Τουρκία, για την άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν, αλλά και για το σχέδιο ψηφίσματος για την αναγνώριση του Παλαιστινιακού Κράτους στο οποίο προχώρησαν ορισμένα κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
- Πως θα αξιολογούσατε την εξέλιξη των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων κατά τα τελευταία έξι χρόνια;
Προχωρούν γρήγορα. Πολύ γρήγορα, θα μπορούσα να πω. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με το ρυθμό, την ένταση και το περιεχόμενο, αν και σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο θα πρέπει πάντα να προσδοκούμε στην ενίσχυσή του. Το "καλάθι” θα μπορούσε να είναι πολύ γεμάτο. Καταφέραμε να επαναδραστηριοποιήσουμε την κυβέρνηση σε έναν πολιτικό διάλογο με το Ισραήλ σε πολύ υψηλό επίπεδο κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Και τώρα είναι σε πιο εντατικούς ρυθμούς σε σχέση με το παρελθόν. Έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε ένα πολύ καλό επίπεδο διαλόγου με όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων έξι ετών.
- Αυτό το αποδίδετε στην επιθυμία και των δυο πλευρών;
Από την πλευρά του Ισραήλ ανέκαθεν υπήρχε έντονη βούληση. Περιμέναμε να συμβεί εδώ και 67 χρόνια θα μπορούσα να πω. Πάντα αναφέρομαι στον πρώτο Πρωθυπουργό του Ισραήλ, τον David Ben-Gurion, ο οποίος κατά τη δημιουργία των στρατηγικών εξωτερικών και αμυντικών πολιτικών της χώρας -οι οποίες παραμένουν σχεδόν ίδιες ακόμη και στις μέρες μας, παρά το γεγονός ότι η Μέση Ανατολή έχει αλλάξει- μίλησε για κύκλους χωρών με τις οποίες το Ισραήλ θα έπρεπε να συνεργαστεί και φυσικά αναφέρθηκε στην Ελλάδα. Αυτό συνέβη το 1948, όταν δημιουργήθηκε το κράτος του Ισραήλ. Οπότε, αυτή ήταν η επιθυμία μας από τότε.
Η συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών είναι πολύ σημαντική για εμάς και είμαστε ευτυχείς που και οι ελληνικές κυβερνήσεις διακρίνουν την αξία της. Επιπρόσθετα, όσο πιο χαοτική γίνεται η Μέση Ανατολή, τόσο πιο σημαντική καθίσταται η συγκεκριμένη συνεργασία.
- Γιατί χαρακτηρίζετε τη συνεργασία με την Ελλάδα σημαντική; Ισχύει το ίδιο και για την Κύπρο;
Θέλουμε να συνεργαστούμε με την Ελλάδα και την Κύπρο και ελπίζουμε και με άλλες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, με χώρες που έχουν τον ίδιο τρόπο σκέψης και μοιράζονται τις ίδιες ιδέες για το πώς αυτό το μέρος του κόσμου θα έπρεπε να είναι.
Η Ελλάδα και η Κύπρος, όντας μέλη της ΕΕ, έχουν την εμπειρία της συμμετοχής σε μια συμμαχία 28 χωρών. Το Ισραήλ δεν έχει αντίστοιχη εμπειρία. Είμαστε βέβαια μέλη του ΟΗΕ, αλλά αυτό είναι μια πολύ μεγάλη οικογένεια. Χρειαζόμαστε μια μικρότερη οικογένεια. Από τη δεξιά πλευρά του Ισραήλ βλέπουμε μόνο προβλήματα. Ας ελπίσουμε ότι μια μέρα θα μπορέσουμε να συνεργαστούμε και με αυτές τις χώρες. Από την αριστερή πλευρά, υπάρχουν φιλικά κράτη τα οποία μοιράζονται τις ίδιες ιδέες με εμάς και με τα οποία θα πρέπει να συνεργαστούμε.
Επιπλέον, προσβλέπουμε στη διεύρυνση του σκοπού των διμερών μας σχέσεων σε κάθε δυνατό τομέα. Δεν υπάρχουν όρια.
Η τριμερής συνεργασία επίσης είναι εξαιρετικά σημαντική. Μιλάω πάντα για γεωμετρικές δομές. Ξεκινήσαμε με ένα τρίγωνο το οποίο θα πρέπει να διευρύνουμε. Η τριμερής συνεργασία θα μπορούσε για παράδειγμα να περιλαμβάνει και άλλες χώρες οι οποίες είναι σημαντικές και μοιράζονται τον ίδιο τρόπο σκέψης. Και ενδεχομένως με αυτό τον τρόπο να φέρουμε ειρήνη στην περιοχή.
Εκτιμούμε επίσης τη βούληση της ελληνικής κυβέρνησης να προωθήσει αυτή τη διαδικασία στη Μέση Ανατολή. Πιστεύω ότι η Ελλάδα μπορεί να ασκήσει μεγάλη επιρροή γιατί έχει εξαιρετικές σχέσεις με όλους τους εταίρους, όχι μόνο με τους Παλαιστίνιους αλλά και με τις χώρες του Κόλπου, τις χώρες της Βόρειας Αφρικής -μπορείτε να αποτελέσετε τη γέφυρα ανάμεσα σε εμάς και όλον αυτόν τον κόσμο όπου μερικές φορές χρειαζόμαστε γέφυρες για να φτάσουμε.
- Ποιοι είναι οι τομείς όπου η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Κύπρος μπορούν να συνεργαστούν;
Υπάρχουν πολλοί τομείς στους οποίους οι τρεις χώρες μπορούν να συνεργαστούν. Φυσικά η ενέργεια είναι το νούμερο ένα, και θα πρέπει πλέον να αρχίσουμε να μιλάμε σοβαρά για μια τριμερή συνεργασία σε αυτό τον τομέα.
Εκτός από την ενέργεια, ο τουρισμός αποτελεί έναν ακόμη τομέα ο οποίος θα μπορούσε να αποτελέσει έναν ισχυρό πυλώνα της τριμερούς συνεργασίας μας. Θα μπορούσαμε να προσφέρουμε για παράδειγμα, κοινά πακέτα σε τρίτες χώρες, όπως στην Ασία, ή ενδεχομένως κρουαζιέρες στην ανατολική Μεσόγειο οι οποίες θα περιλαμβάνουν την Κύπρο, την Ελλάδα, το Ισραήλ καθώς και άλλες χώρες όπως η Αίγυπτος, το Μαρόκο, η Τυνησία.
Το περιβάλλον είναι ένας ακόμη τομέας. Και δεν αναφέρομαι σε περιβαλλοντικά προβλήματα που ενδέχεται να δημιουργηθούν λόγω διαρροών σε κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου. Αναφέρομαι σε οτιδήποτε έχει σχέση με θαλάσσια περιβαλλοντικά επικίνδυνα συμβάντα.
- Άλλοι τομείς;
Η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας αποτελεί ακόμη μια σημαντική πτυχή στην τριμερή συνεργασία. Η παράνομη μετανάστευση είναι ένα ακόμη θέμα. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που κι εμείς αντιμετωπίσαμε στο παρελθόν και αντιμετωπίζουμε ακόμη και σήμερα.
Το νερό είναι ακόμη ένας τομέας, καθώς και η καινοτομία.
Έτσι, μιλάμε για ένα σύνολο επτά τομέων οι οποίοι τέθηκαν σε σύσκεψη που είχαν οι γενικοί γραμματείς των υπουργείων των τριών χωρών στην Ιερουσαλήμ το Δεκέμβριο. Στην ίδια σύσκεψη αποφασίστηκε επίσης η δημιουργία μιας Συντονιστικής Επιτροπής η οποία θα επιβλέπει τους συγκεκριμένους κλάδους, ενώ η πρώτη συνεδρίαση της εν λόγω επιτροπής θα πραγματοποιηθεί στη Λευκωσία την Τετάρτη.
- Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, θα επισκεφτεί το Ισραήλ την Τρίτη και την επόμενη μέρα, μαζί με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Benjamin Netanyahu, θα επισκεφτούν τη Λευκωσία για τριμερή συνάντηση. Γνωρίζετε τι περιλαμβάνει η ατζέντα;
Είναι η πρώτη φορά που οι τρεις ηγέτες θα συναντηθούν σε τριγωνική μορφή. Στο επίκεντρο θα βρεθούν η ενέργεια και ο τουρισμός. Την ίδια στιγμή η Συντονιστική Επιτροπή θα συνεδριάσει -παράλληλα με τη συνάντηση των αρχηγών- και θα συζητηθούν και άλλα θέματα.
Έτσι, θα πραγματοποιηθεί ένα forum όπου οι τρεις ηγέτες θα συναντηθούν και θα κάνουν δηλώσεις, ενώ πιθανότατα θα υπάρξει και κάποιο περιεχόμενο σε ό,τι αφορά την τριμερή συνεργασία, ενδεχομένως και η λήψη συγκεκριμένων μέτρων.
- Τι εκτιμάτε ότι θα πει ο Έλληνας πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του στο Ισραήλ;
Εκτιμώ ότι ο κ. Τσίπρας θα εκφράσει την θέλησή του να ενθαρρύνει τον ισραηλινό επιχειρηματικό τομέα να έρθει και να δραστηριοποιηθεί στην Ελλάδα. Οχι μόνο στην υψηλή τεχνολογία, αυτό είναι σημαντικό. Ο ισραηλινός επιχειρηματικός κλάδος περιμένει να ακούσει κάτι τέτοιο.
- Αυτή τη στιγμή επιχειρήσεις φεύγουν από την Ελλάδα. Δεν θα επηρεάσει αυτή η εικόνα την απόφαση των Ισραηλινών;
Οι Ισραηλινοί είναι ριψοκίνδυνοι. Φυσικά δεν θέλουν να διακινδυνεύσουν τα χρήματά τους για το τίποτα. Δημιουργώντας τους όμως την αίσθηση ότι υπάρχει σταθερότητα στην Ελλάδα, ή αν ακούσουν λέξεις όπως "εμπιστευτείτε μας” ή ότι υπάρχουν συγκεκριμένα projects που έχουν σχέση με αυτούς, τότε όλα αυτά θα μπορούσαν να προκαλέσουν δράση.
Ξέρω ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στο Ισραήλ οι οποίοι θέλουν να επενδύσουν σε ξενοδοχεία στην Ελλάδα. Από την άλλη, υπάρχουν Έλληνες οι οποίοι θέλουν να πουλήσουν τα ξενοδοχεία τους. Πέραν τούτου, υπάρχουν εταιρείες στην Ελλάδα οι οποίες χρειάζονται οικονομικούς πόρους και καλό management. Κι αυτό θα μπορούσε να ενδιαφέρει τους Ισραηλινούς. Δηλαδή όχι να αποκτήσουν μια εταιρεία, αλλά να συνεργαστούν μαζί της, να την αναβιώσουν μέσω ένεσης κεφαλαίων, management, καινοτομίας κτλ.
Υπάρχουν κεφάλαια στο Ισραήλ που αναζητούν επενδύσεις εκτός των συνόρων της χώρας και η Ελλάδα είναι πολύ πολύ κοντά. Αρα, τι άλλο χρειάζεστε;
Επίσης, υπάρχει η διαπίστωση ότι η Ελλάδα σήμερα δεν είναι σαν την Ελλάδα του παρελθόντος. Η Ελλάδα σήμερα είναι σταθερή και βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση. Χρειάζεται να έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τα κίνητρα που παρέχει η χώρα στους ξένους επενδυτές.
- Υπάρχουν κοινά projects Ελλάδας - Ισραήλ σε εξέλιξη;
Στη διμερή συνάντηση θα υπάρξει για πρώτη φορά μια κοινή δήλωση μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του Ισραηλινού πρωθυπουργού Benjamin Netanyahu για την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα η οποία θα επικεντρωθεί στους τομείς στους οποίους οι δυο χώρες επιθυμούν να συνεργαστούν. Μερικά από τα στοιχεία της συμφωνίας υπάρχουν ήδη. Το 2006 είχαμε υπογράψει μια συμφωνία, η οποία καλούσε εταιρείες και από τις δυο χώρες να συνεργαστούν στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης, με χρηματοδότηση και από τις δυο κυβερνήσεις.
Θέλουμε να χτίσουμε πάνω σε αυτό και να προσθέσουμε ορισμένα ακόμη στοιχεία και στη συνέχεια να δημιουργήσουμε ένα είδος διμερούς συνεργασίας στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Έτσι, η κοινή δήλωση η οποία πρόκειται να υπογραφεί από τους πρωθυπουργούς των δυο χωρών, θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για μια τέτοια συμφωνία την οποία ευελπιστώ να υπογράψουμε πολύ σύντομα. Θα πρέπει να τελειοποιήσουμε με το ελληνικό υπουργείο Καινοτομίας τους τομείς εκείνους που ενδιαφέρουν την ελληνική πλευρά, ούτως ώστε να μπορέσουμε να συνεργαστούμε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Αναφέρομαι σε workshops, incubators, εμπορευματοποίηση της έρευνας. Πρέπει όμως να είμαστε σίγουροι ότι αυτό το επιθυμεί η ελληνική πλευρά και επίσης ότι υπάρχει και χρηματοδότηση. Είμαστε πολύ ευέλικτοι, ό,τι μας ζητήσετε μπορούμε να το παράσχουμε. Πρέπει όμως να γνωρίζουμε ποιες είναι οι απαιτήσεις.
- Η χρηματοδότηση θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ζήτημα στην παρούσα φάση.
Ναι, αλλά υπάρχουν κεφάλαια που έρχονται από την ΕΕ.
- Αρα, ο ένας πυλώνας είναι η συνεργασία σε επίπεδο κυβερνήσεων στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Υπάρχουν κι άλλοι;
Ένας άλλος πυλώνας είναι ο ιδιωτικός τομέας. Κι εκεί δεν υπάρχουν όρια. Αυτή τη στιγμή ολοκληρώνουμε την όλη ιδέα του mentorship με έναν ιδιαίτερα αξιόλογο οργανισμό στην Ελλάδα, του οποίου το όνομα ωστόσο δεν μπορώ να αποκαλύψω καθώς δεν έχει οριστικοποιηθεί.
- Εσείς προσωπικά είσαστε εξαιρετικά ενεργή με τον τομέα των start-ups. Διοργανώνετε συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις και φέρνετε συνέχεια στην Ελλάδα από το Ισραήλ ανθρώπους που σχετίζονται με το αντικείμενο. Ποιο είναι το feedback που έχετε μέχρι στιγμής;
Η ελληνική πλευρά είναι πολύ ενθουσιώδης. Όταν έρχονται στην Ελλάδα άνθρωποι από το Ισραήλ, οι Έλληνες δείχνουν να αισθάνονται ότι μπορούν να μάθουν πολλά από αυτούς. Για αυτό και θέλουμε να ξεκινήσει το πρόγραμμα καθοδήγησης (mentorship) και είμαστε πραγματικά ενοχλημένοι που δεν έχουμε καταφέρει να ξεκινήσει ακόμη. Ελπίζουμε όμως ότι θα τα καταφέρουμε πολύ σύντομα. Σε γενικές γραμμές διακρίνουμε την προθυμία, την επιθυμία και τη δίψα των Ελλήνων να μάθουν από τη δική μας εμπειρία. Μην ξεχνάτε άλλωστε ότι εμείς ξεκινήσαμε με τις startups πριν από 30 χρόνια, ενώ η Ελλάδα ξεκίνησε πριν από μόλις 5 χρόνια.
Υπάρχουν πολλοί νέοι εδώ που είναι πολύ πρόθυμοι να μάθουν οτιδήποτε έχει σχέση με τις startup επιχειρήσεις. Από την ελληνική πλευρά λοιπόν βλέπουμε πολύ ενθουσιασμό. Και όσο περισσότερο, τόσο το καλύτερο.
- Διακρίνετε όμως και προοπτικές πέραν του ενθουσιασμού;
Σαφώς. Μια ελληνική startup εταιρεία ήδη συνεργάζεται με ένα - δυο νοσοκομεία στο Ισραήλ. Ωστόσο, οι Ισραηλινοί ενδιαφέρονται περισσότερο για τις εξελίξεις στην υψηλή τεχνολογία και λιγότερο για το οικοσύστημα εφαρμογών (apps ecosystem). Αυτό που πραγματικά θα ήθελα να δω είναι Ισραηλινές εταιρείες να δημιουργούν κέντρα Έρευνας και Ανάπτυξης στην Ελλάδα ή να προσλαμβάνουν ομάδες μηχανικών. Αυτή τη στιγμή απευθύνονται για μηχανικούς στην Ουκρανία, ακόμη και στη Βουλγαρία και η Ελλάδα δεν αποτελεί επιλογή καθώς δεν γνωρίζουν τη συγκεκριμένη αγορά. Αυτό που χρειάζεται λοιπόν είναι να κάνει μια ισραηλινή επιχείρηση την αρχή, να θέσει το καλό παράδειγμα και αυτό θα σπρώξει και άλλες.
- Θα μπορούσαν οι startups να αποτελέσουν λύση στην κρίση;
Οχι, δεν πιστεύω ότι είναι λύση. Αποτελούν όμως ένα συστατικό.
- Αρα, θα μπορούσαν να συμβάλλουν…
Ναι. Πρόκειται για έναν τομέα που λείπει από την Ελλάδα. Στο Ισραήλ οι startups είναι κάτι μεγάλο. Στην Ελλάδα, πρόκειται για έναν τομέα που τώρα ξεκινάει. Επίσης, είναι θέμα αλλαγής κουλτούρας, αλλαγής νοοτροπίας. Κάτι που εμείς έχουμε κάνει τα τελευταία 30 χρόνια. Πάντα σκεφτόμαστε πως μπορούμε να είμαστε πιο αποτελεσματικοί, πιο καινοτόμοι. Και είναι κάτι το οποίο ξεκινάει από πολύ μικρή ηλικία. Έχει την αρχή του στο εκπαιδευτικό σύστημα. Στο Ισραήλ τα περισσότερα σχολεία έχουν μαθήματα για την επιχειρηματικότητα και την ηγεσία. Αυτό είναι το όνομα του παιχνιδιού σήμερα. Ακόμη και στο δημοτικό. Κάτι το οποίο δεν υφίσταται στην Ελλάδα. Και από όσο γνωρίζω δεν είναι μέρος του προγράμματος του υπουργείου Παιδείας.
- Στο Ισραήλ δεν φοβάστε την αποτυχία. Και ακόμη κι αν αυτό συμβεί σας δίνεται η δυνατότητα και για δεύτερη ακόμη και τρίτη και τέταρτη ευκαιρία. Αυτό δεν ισχύει στην Ελλάδα.
Αυτό μπορεί εύκολα να αλλάξει. Δεν νομίζω ότι είναι στο DNA των Ελλήνων να μην είναι πρόθυμοι να αποτύχουν. Απλά, δεν υπάρχουν ακόμη οι σωστοί κανονισμοί. Οι κανονισμοί θα πρέπει να είναι τέτοιοι που αν ένας επιχειρηματίας αποτύχει να του δίνεται μια ακόμη ευκαιρία.
Σε κάθε περίπτωση στο επιχειρείν υπάρχει μια αλυσίδα. Κάποιος θα πρέπει από πολύ μικρή ηλικία να μάθει ότι το να αποτύχει είναι αποδεκτό, ότι αυτό που θα πρέπει να κάνει είναι να έχει νέες ιδέες. Και πως υπάρχουν τρόποι να τα πάει καλύτερα. Γι' αυτό και η εκπαίδευση είναι πολύ σημαντική.
- Ας επιστρέψουμε στην πολιτική. Ύστερα από μια περίοδο 5 ετών ξεκίνησαν συζητήσεις επαναπροσέγγισης μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Είναι πιθανό αυτές οι συζητήσεις να οδηγήσουν στην κατασκευή αγωγού από το Ισραήλ στην Τουρκία. Στο παρελθόν, η κατασκευή ενός τέτοιου αγωγού απαιτούσε τη σύμφωνη γνώμη της Κύπρου. Ισχύει αυτή η παράμετρος;
Πράγματι, έχουν ξεκινήσει πολλές μορφές διαπραγμάτευσης εκ νέου για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία. Έχει περάσει πολύς καιρός. Τις τελευταίες εβδομάδες ο Erdogan έκανε ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες δηλώσεις. Μετά από μια επίσκεψή του, στη Σαουδική Αραβία νομίζω, δήλωσε πως "το Ισραήλ είναι μια πολύ σημαντική χώρα. Θα πρέπει να έχουμε καλές σχέσεις μαζί του”. Αυτές είναι δηλώσεις που δεν έκανε στο παρελθόν. Αν με ρωτήσετε γιατί τις έκανε τώρα; Θα μπορούσε να οφείλεται σε πολλούς λόγους. Ίσως λόγω των άσχημων σχέσεων που έχει τώρα με τη Ρωσία. Ίσως αισθάνονται απομονωμένοι. Επίσης, αντιμετωπίζουν και πολλά εσωτερικά προβλήματα. Δεν έχουν περάσει πολλές μέρες από το τρομοκρατικό χτύπημα στην Κωνσταντινούπολη. Πέραν τούτου, έχουν περίπου 2,5 εκατ. παράνομους μετανάστες και πρόσφυγες, ενώ και η οικονομική κατάσταση δεν είναι ιδιαίτερα καλή.
Ενδεχομένως όλα αυτά να έκαναν τον Erdogan να καταλάβει ότι πρέπει να εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ισραήλ. Κι εμείς συμφωνούμε με αυτό. Υπάρχουν ωστόσο ορισμένα πράγματα που το Ισραήλ θα ήθελε να δει. Πρώτον και κυριότερον, την αναβάθμιση των σχέσεων σε πλήρες διπλωματικό επίπεδο.
Δεύτερον, θέλουμε τη δέσμευση της τουρκικής πλευράς ότι δεν θα οδηγηθεί κανείς στο δικαστήριο για την υπόθεση του Mavi Marmara. Και θέλουμε την πλήρη δέσμευσή τους.
Έχουμε ήδη ζητήσει συγνώμη και έχουμε ήδη εκφράσει την πρόθεσή μας να αποζημιώσουμε τις οικογένειες. Πριν από λίγες μέρες μάλιστα η Hurriyet ανέφερε σε δημοσίευμά της ότι θα δημιουργηθεί ένα ειδικό fund στο οποίο το Ισραήλ θα καταθέσει τα χρήματα και η τουρκική κυβέρνηση θα αποζημιώσει απευθείας τις οικογένειες. Αυτό το θέμα λοιπόν είναι ιδιαίτερα σημαντικό.
Ενα ακόμη θέμα ύψιστης σημασίας για εμάς είναι να σταματήσει η Τουρκία κάθε σχέση -επίσημη και ανεπίσημη- με την Χαμάς. Θα πρέπει να κλείσουν το γραφείο της Χαμάς στην Κωνσταντινούπολη και γενικά να πάψουν κάθε δραστηριότητα της Χαμάς στην Τουρκία.
Αυτά είναι από τη δική μας πλευρά ιδιαίτερα σημαντικά ζητήματα προκειμένου να εξομαλυνθούν οι σχέσεις μας.
Απο την πλευρά της Τουρκίας υπάρχουν δυο αιτήματα. Το ένα είναι η άρση του αποκλεισμού της Γάζας -την οποία φυσικά και δεν θα κάνουμε- και αυτό αποτελεί ένα ζήτημα, και το δεύτερο αφορά το φυσικό αέριο.
Αρα, είναι πολύ σημαντικό στην παρούσα φάση οι αρχηγοί των τριών κρατών, του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας, να σκεφτούν τι ακριβώς θέλουμε να κάνουμε να κάνουμε στον τομέα της ενέργειας. Πλέον, και πρόκειται για κάτι το οποίο έχουμε πει πολλές φορές στο παρελθόν -κι αυτό είναι ξεκάθαρο τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα- οι σχέσεις μας με την Τουρκία δεν θα είναι ίδιες όπως ήταν πριν.
Το τουρκικό σενάριο έχει αλλάξει και η Τουρκία σήμερα είναι διαφορετική σε σχέση με το πως ήταν πριν. Αρα, αυτό θα πρέπει να το λάβουμε υπόψη. Επίσης, η Τουρκία αποτελεί μια πολύ σημαντική χώρα στην περιοχή. Και όταν μιλάμε για συνεργασίες νομίζω ότι και η Ελλάδα βλέπει την Τουρκία ως μέρος αυτών των πτυχών. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την Τουρκία, όπως δεν μπορούμε να αποκλείσουμε συνεργασία με την Αίγυπτο σε μεγάλα θέματα. Πρόκειται για χώρες που είναι πολύ σημαντικές στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Κι εμείς είμαστε πολύ μικρή χώρα.
Και η Κύπρος είναι μικρή όπως και η Ελλάδα. Οι νέοι γίγαντες της περιοχής είναι η Τουρκία και η Αίγυπτος, οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν αναμεταξύ τους καλές σχέσεις.
- Μόλις πριν λίγες μέρες είχαμε την άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν. Σας επηρεάζει με κάποιο τρόπο αυτή η απόφαση;
Δεν πρόκειται για κάτι που δεν περιμέναμε. Άρα, δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη. Αμέσως μετά τη συγκεκριμένη απόφαση ο πρωθυπουργός Netanyaju δήλωσε ότι θα πρέπει να συνεχίσουμε να παρακολουθούμε το Ιράν πολύ στενά γιατί στο παρελθόν η χώρα δεν είχε ακολουθήσει τις διεθνείς πολιτικές, τους κανόνες και τους κανονισμούς. Αρα θα πρέπει να παρακολουθούμε το Ιράν πολύ στενά. Κι αυτό είναι κάτι που το λέμε συνέχεια.
Με την άρση των κυρώσεων, το Ιράν θα μπορεί να εξάγει πετρέλαιο και αέριο, παρά το γεγονός ότι οι τιμές είναι πολύ χαμηλές. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν πιστεύω ότι θα προσβλέπει σε ένα υψηλό εισόδημα, όπως ενδεχομένως εκτιμούσαν στο παρελθόν. Επίσης, κατανοώ την ανάγκη τους να αναβαθμίσουν τις εγκαταστάσεις τους οι οποίες είναι αρκετά παλιές. Αρα, θα πρέπει να πραγματοποιήσουν πολλές επενδύσεις. Θα έχουν βέβαια πρόσβαση στους τραπεζικούς λογαριασμούς οι οποίοι είχαν παγώσει, θα υπάρξουν και συνεργασίες σε επιχειρηματικό επίπεδο με την Ευρώπη, τις ΗΠΑ κτλ. Από την άλλη και όπως ανέφερε και ο πρωθυπουργός Netanyahu, έχουμε όλα τα είδη συμφωνιών με τις ΗΠΑ οι οποίες και θα μας παράσχουν όλες τις απαραίτητες ρυθμίσεις ασφαλείας. Θα πρέπει να προστατευτούμε σε περίπτωση που το Ιράν χρησιμοποιήσει αντισυμβατικές και συμβατικές πυρηνικές δυνατότητες.
- Εκτιμάτε ότι η ρωσική εισβολή στη Συρία παρέχει ένα περισσότερο ή λιγότερο ασφαλές περιβάλλον στο Ισραήλ;
Αυτό που πραγματικά επιθυμούμε είναι να τελειώσει η Συριακή κρίση και να μην σκοτώνονται κάθε μέρα άνθρωποι. Όσο νωρίτερα συμβούν μάλιστα αυτά, τόσο το καλύτερο. Σε κάθε περίπτωση, τα τελευταία χρόνια τα βόρεια σύνορά μας, μάς ανησυχούσαν. Οφείλουμε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας. Η ασφάλεια του Ισραήλ είναι πολύ σημαντική. Σε αυτό το πλαίσιο, οτιδήποτε προστατεύσει τα βόρεια σύνορα του Ισραήλ και καταφέρει να αποτρέψει την κλιμάκωση της κατάστασης, μας βρίσκει σύμφωνους. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει πολλές τρομοκρατικές οργανώσεις με δυνατότητες να επιτίθενται στο Ισραήλ από τη βόρεια πλευρά. Έχουν σημειωθεί μερικά περιστατικά, αλλά ήταν λίγα. Οι μόνοι που φτάνουν στα σύνορα με το Ισραήλ είναι εκείνοι που αναζητούν ιατρική περίθαλψη την οποία και τους παρέχουμε.
Πέραν αυτού, δεν θέλουμε να δούμε κλιμάκωση στα σύνορά μας με το Λίβανο από την Χεζμπολάχ κτλ.
- Πως σχολιάζετε την πρόσφατη κίνηση με το σχέδιο ψηφίσματος για την αναγνώριση του Παλαιστινιακού Κράτους στο οποίο προχώρησαν ορισμένα κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας;
Δεν είμαστε πολύ χαρούμενοι, όπως μπορείτε να φανταστείτε -αν και δεν ήταν ψήφισμα, ήταν περισσότερο μια δήλωση από το ελληνικό κοινοβούλιο-, ενώ εκφράσαμε τη δυσαρέσκειά μας σε κάθε δυνατό επίπεδο, και εδώ στην Αθήνα και στο Ισραήλ.
Κατανοούμε πως πρόκειται για κάτι το οποίο αποτελούσε κάτι σαν δέσμευση προς τους Παλαιστίνιους εδώ και πολύ καιρό. Δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε αυτό. Οπότε ναι, απογοητευτήκαμε, από την άλλη όμως το περιεχόμενο του κειμένου ήταν πολύ ήπιο. Το κοινοβούλιο μετέφερε το βάρος στην κυβέρνηση και τώρα η κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει αν θέλει να αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης.
Αυτό που μας απασχολεί είναι οι πρωτοβουλίες που αφορούν τη διεθνοποίηση της Ισραηλινο-Παλαιστινιακής διαμάχης. Αυτό δεν θα οδηγήσει πουθενά. Οι Γάλλοι πιέζουν για Διεθνείς Ομάδες (ISGs - International Support Groups) προς τους Παλαιστίνιους, κάτι που θα μεταφέρει το όλο θέμα από τοπικό επίπεδο σε διεθνές. Βεβαίως, διαφωνούμε πλήρως με αυτή την κίνηση και υπάρχουν και άλλες χώρες οι οποίες επίσης διαφωνούν. Οι Γάλλοι πιέζουν σκληρά πάντως στην ΕΕ. Οτιδήποτε πάντως έχει σχέση με τη διεθνοποίηση της διαμάχης μεταξύ μας και των Παλαιστινίων, διαφωνούμε πλήρως.
Χρειάζεται να κάτσουμε και να συζητήσουμε με τους Παλαιστίνιους, όχι στα Ηνωμένα Έθνη, όχι στο Γενεύη ή στη Βιέννη (και αναφέρομαι σε αυτές τις πόλεις γιατί εκεί έχουν υπογραφεί διάφορες συμφωνίες τελευταία), αλλά μόνο είτε στην Ιερουσαλήμ είτε στη Ραμάλα. Αυτά είναι τα μόνα μέρη που μπορούμε να συζητήσουμε τη διαμάχη με τους Παλαιστίνιους. Και δυστυχώς βλέπουμε ότι δεν υπάρχει επιθυμία από την πλευρά των Παλαιστινίων του Abu Mazen (Mahmoud Abbas) για κάτι τέτοιο.
Επίσης, είμαστε ανήσυχοι σε ό,τι αφορά τη νέα ηγεσία. Δεν ξέρουμε ποιος θα αντικαταστήσει τον Abu Mazen και αυτό είναι μεγάλο ζήτημα για εμάς, είναι πολύ σημαντικό για το πως θα εξελιχθεί η διαμάχη με το Ισραήλ, αλλά και για την περιοχή.