11.3.2009
ΖΑΝ ΚΟΕΝ
Ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του Χατζηδάκι (και αγαπημένο μου) λέει «έναν μύθο θα σας πω». Σήμερα επιτρέψτε μου αγαπητοί αναγνώστες, να σας πω δύο μύθους και όχι έναν. Φυσικά δεν πρόκειται καθόλου για μύθους, αλλά για δυο πραγματικές ιστορίες που διαδραματίστηκαν την ίδια εποχή, χωρίς ο ένας πρωταγωνιστής να γνωρίζει τίποτα για τον άλλον, και που αποδεικνύουν για μια ακόμα φορά ότι η ζωή είναι η πιο ευφάνταστη συγγραφέας.
Η περίπτωση Γεωργίου Παπανδρέου.
Κατά την διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα, μια ομάδα ελληνοεβραίων, με την υποστήριξη της Ισραηλινής Οργάνωσης (Παλαιστηνιακή τότε) ΜΟΣΑΝΤ ΛΕ ΑΛΙΓΙΑ ΜΠΕΤ (καμία σχέσει με την σημερινής ΜΟΣΑΝΤ) είχε διοργανώσει μια θαλάσσια γέφυρα διαφυγής εβραίων από την κατεχόμενη Ευρώπη. Συγκεκριμένα η οργάνωση αυτή επιβίβαζε σε καΐκια από την Εύβοια τους φυγάδες, τους έστελνε στην Σμύρνη και από εκεί, στην τότε Παλαιστίνη και σημερινό Ισραήλ και την Μέση Ανατολή γενικότερα. Δυστυχώς, και σε αντίθεση με κάποιυς Έλληνες Χριστσιανούς που έκρυβαν Εβραίους αφιλοκερδώς και με κίνδυνο της ζωής του, οι βαρκάρηδες που περνούσαν τους φυγάδες απέναντι στην Σμύρνη πληρώνονταν «με το κεφάλι».
Γύρω στα 1942, κάποιοι πλησίασαν την Ελληνο-Εβραϊκή ομάδα και της ζήτησαν να φυγαδεύσουν με άκρα μυστικότητα στο εξωτερικό τον Γεώργιο Παπανδρέου, προκειμένου να φτάσει στην εξόριστη Ελληνική Κυβέρνηση στην Αίγυπτο. Οι Ελληνο-Εβραίοι όχι μόνο δέχτηκαν αλλά πλήρωσαν και τον βαρκάρη προκειμένου να κρατηθεί η ταυτότητα του φυγάδα Παπανδρέου μυστική. Έτσι μαζί με άλλους φυγάδες ένα βράδυ επιβίβασαν τον Γεώργιο Παπανδρέου σε ένα πλοιάριο και τον αποβίβασαν στην Σμύρνη.
Εκεί τον παρέλαβε ένα Ελληνο-Εβραίος βιομήχανος λαδιού, ο Ραφαήλ Μπαρκής, ο οποίος ήταν και πρόεδρος της Επιτροπής των Προσφύγων. Αμέσως ο Μπαρκής ήλθε σε επαφή με τον αρχηγό της ΜΟΣΑΝΤ ΛΕ ΑΛΙΓΙΑ ΜΠΕΤ στη Σμύρνη, τον Εχούντ Αβριέλ, και του ζήτησε να φυγαδεύσει τον Παπανδρέου στην Αίγυπτο, παρόλο που δεν ήταν Εβραίος. Ο Εχούντ Αβριέλ όντως δέχτηκε και οργάνωσε την διαφυγή και την ασφαλή άφιξη του Γέρου της Δημοκρατίας στην Αίγυπτο.
Δυστυχώς από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας σήμερα δεν ζει πια κανείς. Ο Εχούντ Αβριέλ πέθανε στα τέλη της δεκαετίας του ’70 (αφού πρώτα έγραψε ένα βιβλίο για την εποχή εκείνη, όπου και περιγράφει το παραπάνω περιστατικό). Ο δε Ραφαήλ Μπαρκής πέθανε το 1984 στην Αθήνα.
Η περίπτωση του Πέρσκι Πέρες
Την ίδια εποχή που ο πατέρας του μετέπειτα πρωθυπουργού της Ελλάδος Ανδρέα Παπανδρέου, φυγαδευόταν από Ελληνοεβραίους και Ισραηλινούς, ο πατέρας του επίσης μετέπειτα πρωθυπουργού του Ισραήλ (και σημερινού προέδρου της Δημοκρατίας) Σίμον Πέρες φυγαδευόταν από την Ελλάδα χάρις στο ΕΑΜ. Την ιστορία την έμαθα εντελώς τυχαία από τον Έλληνα Χριστιανό Εαμίτη που οργάνωσε την διάσωση.
Βρισκόμουν στο σπίτι του για μια επίσκεψη όταν ακούσαμε στην τότε ΕΡΤ-1 ότι πέθανε ο πατέρας του τότε πρωθυπουργού του Ισραήλ Σιμόν Πέρες, Πέρσκι Πέρες. Μου λέει λοιπόν ο οργανωτής της διαφυγής:
-Μπα ! πέθανε ο Πέρσκι
Απορημένος γύρισα τον κοίταξα και του είπα
-Εσύ που το ξέρεις τον Πέρσκι;
Για να ακούσω εμβρόντητος
- Τον ήξερα από παλιά και ξεκίνησε την ιστορία του.
Κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ο Πέρσκι, όπως και πολλοί εβραίοι που ζούσαν στην τότε Παλαιστίνη, κατατάχτηκε στο Βρετανικό Στρατό με την Παλαιστηνιακή Ταξιαρχία που αποτελέιτο μόνο από Εβραίους της Παλαιστήνης , προκειμένου να πολεμήσει την Ναζισμό στην Ευρώπη.
Σε μια από τις μάχες στην Ιταλία ο Πέρσκι πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς, αλλά κατόρθωσε να δραπετεύσει, και μετά από πολλές περιπέτειες έφτασε στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα αμέσως τον ανέλαβε το ΕΑΜ που οργάνωσε μια ομάδα από τέσσερις ανθρώπους, με αποστολή να κρύψουν και να φυγαδεύσουν τελικά τον «Εβραίο που πολεμάει στο πλευρό των Άγγλων», όπως τον αποκαλούσαν οι Εαμίτες.
Πιστοί στην Ελληνική παράδοση φιλοξενίας και στην ιδεολογία για αντίσταση κατά του εχθρού, οι τέσσερις Εαμίτες έκρυψαν τον Πέρσκι για δύο χρόνια σε διάφορα κρησφύγετα και μοναστήρια μεταμφιεσμένο σε παπά!! Σκεφτείτε πόσο οργανωμένη ήταν η Ελληνική Αντίσταση καθώς επί δύο χρόνια ένας εβραίος που δεν ήξερε γρι ελληνικά έκανε τον παπά και δεν τον πήρε κανείς πρέφα.
Ο Πέρσκι κατόρθωσε τελικά να φύγει από την Ελλάδα σώος και αβλαβής και πέθανε το 1983 στο Ισραήλ αφού προηγουμένως εξιστόρησε στον γιό του, και μετέπειτα πρωθυπουργό του Ισραήλ, «συγκλονιστικές ιστορίες» όπως μου είπε ο ίδιος ο κ. Πέρες στην συνέντευξη που μου έδωσε για την Καθημερινή το 1985. Η συνέντευξη αυτή ήταν η πρώτη που έδωσε ποτέ Ισραηλινός πρωθυπουργός σε ελληνικό μέσο μαζικής ενημέρωσης.
Από την ομάδα των τεσσάρων Εαμιτών δυστυχώς δεν μπόρεσα βρω κανέναν. Έμαθα και το μεταφέρω με κάθε επιφύλαξη, ότι δύο από αυτούς πήγαν στην Αμερική, ένας πέθανε και του τελευταίου αγνοείται η τύχη. Ο άνθρωπος που οργάνωσε την επιχείρηση, μου την διηγήθηκε υπό την προϋπόθεση να μην αποκαλύψω ποτέ το όνομά του. «Το έκανα από καθήκον και όχι για να γίνω γνωστός» όπως μου είπε. Ο άνθρωπος αυτός πέθανε το 1985.
Υ.Γ. Κατά την μεγαλύτερη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 οι δύο γιοι, ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Σίμον Πέρες κυβερνούσαν αντίστοιχα τις χώρες τους. Ήταν η εποχή που οι σχέσεις Ελλάδος – Ισραήλ ήταν στο χειρότερο επίπεδο των τελευταίων τριών χιλιάδων ετών. Ο δε ένας δεν ήθελε να δει τον άλλον ούτε ζωγραφιστό. Όπου τελειώνει η λογική αρχίζει η πολιτική.