JTA 3.6.2012
Του Gavin Rabinowitz
Μόλις χτύπησε το κουδούνι, οι μαθητές της έκτης δημοτικού που έπαιζαν μπάσκετ έσπευσαν στο μάθημα πληροφορικής. Τη θέση τους στην αυλή του σχολείου της Εβραϊκής κοινότητας της Αθήνας πήραν καμιά εικοσαριά 4χρονα και 5χρονα που χαχάνιζαν κάνοντας πρόβα στα χορευτικά βήματα της παράστασης που θα έδιναν για το τέλος της σχολικής χρονιάς.
"Ένα, δύο, τρία και στροφή", τραγούδαγαν οι νηπιαγωγοί καθώς τα παιδιά, φορώντας κίτρινα καπέλα για να προστατευτούν από τον λαμπερό Ελληνικό ήλιο, χοροπηδούσαν, βημάτιζαν και χόρευαν όπως απαιτούσε το περίπλοκο χορευτικό τους.
Η ζωντάνια τους αντανακλά την εμφανή αναγέννηση που έχει υποστεί την τελευταία δεκαετία το μοναδικό Εβραϊκό σχολείο της Αθήνας. Μ’ ένα ποσοστό εγγραφής της τάξης του 70% των Εβραίων παιδιών της Αθήνας, έχει ένα ποσοστό διείσδυσης που θα ζήλευε κάθε Αμερικανικό Εβραϊκό σχολείο.
Η επιτυχία του σχολείου - που θα μπορούσε να δώσει μαθήματα στα Εβραϊκά σχολεία της υπόλοιπης Διασποράς - υπήρξε αποτέλεσμα πολύπλοκων εκπαιδευτικών επενδύσεων, μιας δυναμικής στρατηγικής στρατολόγησης, σημαντικών κοινοτικών επιδοτήσεων, ενός εκτεταμένου δικτύου μεταφοράς παιδιών και μιας ανοιχτόμυαλης πολιτικής εγγραφής παιδιών από μεικτές οικογένειες.
Το σχολείο όμως βρίσκεται σήμερα σε κίνδυνο καθώς οι Έλληνες Εβραίοι αγωνίζονται ενάντια στην οικονομική και πολιτική κρίση που ταλανίζει την Ελλάδα.
Πριν από μερικά χρόνια, το Σχολείο της Εβραϊκής Κοινότητας της Αθήνας είχε φθάσει στο ναδίρ. Από την ίδρυσή του το 1960, ο αριθμός των εγγεγραμμένων παιδιών σταδιακά μειωνόταν. Το 2002 είχαν απομείνει λιγότεροι από 80 μαθητές και οι ηγέτες της μικρής Εβραϊκής κοινότητας της πόλης αναρωτιούνταν αν το σχολείο τους ήταν πλέον βιώσιμο.
Μέλη της Κοινότητας, ωστόσο, θεώρησαν ότι το κλείσιμο του σχολείου θα αποτελούσε μία δυσοίωνη εξέλιξη για την κοινότητα της πρωτεύουσας που αριθμεί περίπου 3.500 Εβραίους.
"Αυτό το σχολείο είναι η Εβραϊκή Κοινότητα της Αθήνας και το μέλλον της", δηλώνει ο Αλβέρτος Ταραμπουλούς, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του σχολείου.
Έτσι επιδόθηκαν σ’ ένα φιλόδοξο και άκρως επιτυχημένο σχέδιο αναγέννησης του σχολείου. Η ιδέα ήταν απλή: Να εγγραφούν όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά σ’ ένα σχολείο που φτάνει μέχρι την 6η Δημοτικού παρέχοντας υψηλού επιπέδου ιδιωτική εκπαίδευση, σύγχρονες εγκαταστάσεις κι ένα ζεστό περιβάλλον - σε προσιτή τιμή.
Συνειδητοποιώντας ότι πολλά παιδιά δεν εγγράφονταν στο σχολείο επειδή οι γονείς τους δίσταζαν να τα μετακινήσουν αφού είχαν βολευτεί κι είχαν κάνει φίλους στα τοπικά νηπιαγωγεία, το Εβραϊκό σχολείο άνοιξε ένα δικό του νηπιαγωγείο το 2002 για ν’ ακολουθήσει κι ένας παιδικός σταθμός το 2007.
"Διαπιστώνουμε τώρα ότι, αν τους βάλουμε στο νηπιαγωγείο, μετά δεν φεύγουν", τονίζει ο Ταραμπουλούς. "Αν τα παιδιά μας είναι πραγματικά χαρούμενα, αυτή είναι η καλύτερη διαφήμιση για το σχολείο".
Ούτε φυσικά έβλαψε η επιθετική στρατολόγηση παιδιών που φτάνει στα όρια της chutzpah (θράσους). Όταν γεννά μια Εβραία στην Αθήνα, της αποστέλλεται ένα καλάθι δώρο μ’ ένα σημείωμα από το σχολείο που λέει "σας περιμένουμε σε δυόμισι χρόνια".
Το σχολείο επιχορηγείται επίσης σε μεγάλο βαθμό από την Εβραϊκή κοινότητα της Αθήνας. Οι γονείς πληρώνουν ετησίως περίπου $4.000 ανά παιδί, σε σύγκριση με τα $10.000 - 14.000 που καταβάλλονται σε αντίστοιχα ιδιωτικά σχολεία.
Δύο ακόμη βήματα ήταν καθοριστικά για την αύξηση του αριθμού των μαθητών. Το σχολείο άνοιξε τις πόρτες του στα παιδιά μεικτών οικογενειών ενώ μεγάλωσε το στόλο των σχολικών λεωφορείων του για τη μετακίνηση παιδιών απ’ το τεράστιο αστικό δίκτυο της Αθήνας. Μερικά έρχονται ακόμα κι από 65 χλμ. μακριά.
"Ο στόλος των λεωφορείων μας είναι ζωτικής σημασίας", επισημαίνει ο Ταραμπουλούς. "Χωρίς αυτήν την υπηρεσία, πολλοί δεν θα μπορούσαν να έρθουν".
Φέτος, φοιτούσαν στο σχολείο 136 παιδιά (Αποκάλυψη: Η κόρη του γράφοντος είναι μία εξ αυτών). Σύμφωνα με τον διευθυντή του σχολείου Γιώργο Κανέλλο, για τον επόμενο χρόνο, έχουν γραφτεί 151 παιδιά.
Οι αλλαγές στο σχολείο φαίνεται να ελκύουν τους γονείς. Παρόλο που η Ζανέτ Μπαττίνου και ο σύζυγός της είναι Εβραίοι – η Μπαττίνου είναι διευθύντρια του Εβραϊκού μουσείου της πόλης και ο άντρας της μέλος της πάλαι ποτέ πρώτης τάξης του σχολείου - η απόφασή τους να στείλουν εκεί τα 3 παιδιά τους δεν λήφθηκε αβασάνιστα.
Πριν πάρουν τη συγκεκριμένη απόφαση έκαναν έρευνα στα καλύτερα ιδιωτικά σχολεία της Αθήνας.
"Αποδεικνύεται ότι πρόκειται για ένα πραγματικά καλό σχολείο, με δασκάλους κορυφαίου επιπέδου", σχολιάζει η Μπαττίνου. "Είναι πολύ επαγγελματικό αλλά και πολύ ζεστό".
Για άλλους γονείς, καταλύτης υπήρξε η έννοια της κοινότητας.
"Υπάρχει κάτι πολύ ξεχωριστό στο να πηγαίνεις τα παιδιά σου σ’ ένα σχολείο που πήγαινες κι εσύ, που οι άλλοι γονείς ήταν συμμαθητές σου. Είναι πραγματικά ανακουφιστικό και οικείο", τονίζει η Matilda Vital, Εβραία δασκάλα στο σχολείο με κόρη που πηγαίνει στον παιδικό σταθμό.
Σήμερα, ωστόσο, το μέγεθος της οικονομικής και πολιτικής κρίσης της Ελλάδας απειλεί να υπονομεύσει την επιτυχία του σχολείου - πιθανώς ακόμη και την ύπαρξή του.
Από το γραφείο του Ταραμπουλούς στο κέντρο της Αθήνας - μακριά από το καταπράσινο προάστιο που στεγάζει το σχολείο - τα σημάδια της δύσκολης κατάστασης που αντιμετωπίζει η χώρα είναι εμφανή παντού: Ο σωρός των λουλουδιών που οριοθετεί την περιοχή όπου αυτοκτόνησε ένας συνταξιούχος σε ένδειξη διαμαρτυρίας, οι κλειστοί δρόμοι πριν από τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, ένας άστεγος που ζητιανεύει για να θεραπεύσει τον όγκο στον εγκέφαλό του.
Καθημερινά, φαίνεται ότι η φθορά των 5 χρόνων βαθιάς ύφεσης, μαζικής ανεργίας και σκληρών μέτρων λιτότητας που έχει επιβάλει η ΕΕ εισχωρεί βαθύτερα σε όλες τις γωνιές της Εβραϊκής κοινότητας.
"Έχω γονείς που αδυνατούν να πληρώσουν ή καθυστερούν την καταβολή των διδάκτρων", τονίζει ο Κανέλλος. "Σε πολλά σπίτια σήμερα εργάζεται μόνος ο ένας γονιός ή εκείνοι που είχαν δικές τους επιχειρήσεις τις βλέπουν να κλείνουν. Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη".
Πέρσι, μόνο ένα παιδί στο σχολείο πήρε πλήρη επιδότηση σπουδών. Φέτος είναι επτά. "Τα επόμενα χρόνια θα είναι χειρότερα", παρατηρεί ο Κανέλλος.
Το σχολείο έχει αρχίσει να εφοδιάζει κάποια παιδιά με ρούχα για τις σχολικές γιορτές ή να πληρώνει για εξωτερικές θεραπείες παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες.
Τα κάποτε εύπορα μέλη της κοινότητας που συνήθιζαν να επωμίζονται το οικονομικό βάρος της λειτουργίας του σχολείου πιέζονται τώρα για να καλύψουν τα έξοδα της εκπαίδευσης των δικών τους παιδιών.
"Καλούνται να συνεισφέρουν άνθρωποι που είναι ακόμη σε θέση να το κάνουν αλλά οι περισσότεροι από τους μεγάλους δωρητές που είχαμε στο παρελθόν έχουν πλέον πτωχεύσει", τονίζει ο Ταραμπουλούς. "Είναι εντελώς χρεοκοπημένοι".
Το κεντρικό συμβούλιο της Εβραϊκής κοινότητας που παρέχει το 40% του προϋπολογισμού του σχολείου έχει δει τα εισοδήματά του - που προέρχονται κυρίως από τη μίσθωση ακινήτων που κατέχει η κοινότητα - να μειώνονται δραματικά. Πριν από λίγους μήνες, η κοινότητα ζήτησε τη βοήθεια Ισραηλινών και διεθνών Εβραϊκών οργανώσεων.
Τον Φεβρουάριο, η Jewish Agency for Israel ψήφισε τη χορήγηση περίπου $1 εκατ. για δύο χρόνια προκειμένου να εξακολουθήσουν να λειτουργούν τα Εβραϊκά ιδρύματα στην Ελλάδα. Τη βοήθειά τους έχουν προσφέρει κι άλλες Εβραϊκές οργανώσεις. Η American Jewish Joint Distribution Committee έδωσε 330.000 δολάρια σε πρόνοια και σχολικές υποτροφίες.
"Διστάζαμε να ζητήσουμε βοήθεια αλλά, όταν κάναμε όλες τις δυνατές περικοπές, αποφασίσαμε ότι δεν μπορούμε να κόψουμε περισσότερα χωρίς να χάσουμε ζωτικά πράγματα", εξηγεί ο Ταραμπουλούς. "Αποφασίσαμε ότι το σχολείο δεν πρέπει να υποφέρει".
Χωρίς, όμως, κάποιο ορατό τέλος στην κρίση, ο Ταραμπουλούς φοβάται ότι η κοινότητα μπορεί να χρειαστεί να ζητήσει και πάλι βοήθεια.
"Πολλοί Έλληνες έδωσαν πολλά στο παρελθόν για να υποστηρίξουν το Ισραήλ και άλλες Εβραϊκές κοινότητες", επισημαίνει. "Τώρα ήρθε η στιγμή να λάβουν βοήθεια οι Έλληνες. Τη χρειαζόμαστε και τη χρειαζόμαστε τώρα".
http://www.jta.org/news/article/2012/06/01/3097091/athens-jewish-school-the-communitys-jewel-imperiled-by-greek-economic-crisis